Avala, planina koja dominira beogradskom panoramom, nosi sa sobom mnogo više od istorijskih spomenika i prirodnih lepotica. Avala je oduvek bila prepoznatljiva u gradskom pejzažu, čuva brojne tajne i misterije, duboko ukorenjene u narodnim pričama i legendama. Iako je danas poznata po svom spomeniku Neznanom junaku i kao odredište za izlete i opuštanje, Avala je ujedno i misteriozno mesto koje je vekovima bila središte neobjašnjivih fenomena.
Jedna od najzagonetnijih karakteristika Avale su nekropole i grobna mesta koja datiraju još iz neolita. Iako su arheolozi već godinama proučavali ovaj region, mnogo toga ostaje nedovoljno istraženo. Na Avali se nalaze grobna polja, tumuli i ostaci starodrevnih naselja koja ukazuju na to da je ovaj prostor bio naseljen još pre hiljadama godina. No, ono što pobuđuje najveće interesovanje je činjenica da arheolozi nisu uspeli da reše mnoge tajne vezane za ove grobnice. Da li su tu stvarno pokopane drevne civilizacije koje su nestale, ili su ova mesta samo simbolična, ali ne i funkcionalna grobna mesta? Neki istraživači veruju da je Avala bila mesto od posebnog ritualnog značaja, a nekadašnje "spavajuće grobnice" danas leže skriveno, duboko u šumama.
Povezanost Avale sa Ilirskim i Keltskim narodima
Takođe, mnoge legendе sugerišu da je Avala bila mesto gde su se susretali Iliri i Kelti, dva naroda koja su ostavila značajan trag na Balkanu. Iako se danas zna da su Kelti naselili delove Srbije, misterija ostaje u vezi sa tim da li su Iliri imali specifična mesta na Avali koja su bila svečana ili ritualna, i koja su možda korišćena u obredima koji su povezivali svet mrtvih sa svetom živih.
Nekoliko godina unazad, tokom arheoloških istraživanja, pronađeni su predmeti koji se mogu povezati sa nekim od drevnih naroda, ali se još uvek vodi debata o tome koliko su oni stvarno povezani s Avalom. Sumnje u vezi sa mogućim "svetim" karakterom ovog mesta povećavaju se kada se uzme u obzir ogromna količina nespecifičnih spisa i neobičnih simbola koji se povremeno nalaze na različitim lokalitetima na planini.
Jedan od najslavnijih misteroznih fenomena vezanih za Avalu su neobjašnjive svetlosti koje se viđaju u njenoj okolini, naročito u sumrak i tokom noći. Ove svetlosti, koje su se ponekad kretale na neobičan način, činile su se kao da su lebdele u vazduhu, ponekad nestajući u trenu. Meštani i turisti iz različitih delova Beograda pričaju o svetlima koja su svetlela iznad Avale ili se kretala duž njenih padina, stvarajući utisak da nešto nepoznato ili paranormalno živi u ovom prostoru.
Foto: E-Stock/Aleksandar Bačlija
Mnogi koji su doživeli ove pojave tvrde da nije bilo nikakvih objašnjenja – svetlosti nisu bile niti avionske, niti automobilske, a ni neki prirodni fenomeni nisu mogli objasniti ovakve neobične pojave. Naučnici su pokušali da istraže ove svetlosti, povezivši ih sa raznim atmosferskim fenomenima, ali do danas nisu ponudili ubedljivo objašnjenje. Neki smatraju da je reč o svetlosnim fenomenima koji su povezani sa elektromagnetnim poljima, dok drugi veruju da je ovo možda odraz starodrevnih rituala koji su imali mističnu simboliku.
Zanimljivo je da se mnogi koji su provodili vreme na Avali žale na osjećaj da nisu sami. Iako planina pruža mirnu i osamljenu atmosferu, često se pojavljuju izvještaji o "nevidljivim" prisutnostima, ili čak susretima sa "duhovima". Neki su prijavili da su tokom noći videli slike ili oblike koji podsećaju na ljude, ali su ti entiteti nestajali pre nego što su ih mogli detaljnije posmatrati.
Priče o pojavama poput tih svode se na legende o starim narodima koji su verovali da Avala sadrži "duhovne porte" ili da je ovo planinsko područje mesto na kojem se spajaju svetovi. Tokom različitih istorijskih perioda, Avala je bila središte rituala, pa se pretpostavlja da su neka od tih rituala uključivala kontakt s nepoznatim svetovima, a takve legende se i danas prenose među lokalnim stanovništvom.
U mnogim pričama o Avali, često se spominje i njen položaj u odnosu na nebeska tela. Iako to nisu povezivali direktno sa savremenim astronomskim saznanjima, drevni narodi koji su nastanjivali ovaj prostor, verovali su da je Avala mesto na kojem je nebo bilo najbliže zemlji. Neki smatraju da je planina imala specifičnu funkciju u astrološkim ili astro-ritualnim sistemima, jer se često spominje u kontekstu veza između neba i zemlje.
Foto: Tanjug/Aleksandar Đorđević
Nekoliko istraživača iz oblasti astronomije tvrdi da postoje određena usklađivanja na Avali koja sugerišu da je planina nekada bila korišćena za posmatranje astralnih fenomena, kao što su pomračenja, ali i pomeranja zvezda, što bi moglo da bude povezano sa drevnim kalendarima i ritualima. Iako nema čvrstih dokaza, sama činjenica da Avala ima povezanost sa nekim od najsvetsijih fenomena na nebu, stvorila je mnoštvo spekulacija o njenoj "posebnoj" prirodi.
Avala je daleko više od običnog prirodnog lokaliteta ili turističke destinacije. To je prostor bogat misterijama koje su duboko ukorenjene u folkloru i istoriji. Od drevnih grobnica i ritualnih mesta do neobjašnjivih svetlosti i duhova koji navodno nastanjuju njen sveti prostor, Avala ostaje jedno od najzagonetnijih područja Srbije. Da li je zaista nekada bila središte tajnih rituala, da li je njena energija posebna i da li se tu zaista susreću svetovi, verovatno nikada nećemo saznati. Ali jedno je sigurno – Avala je mesto koje čuva svoje tajne, a svaka nova generacija donosi sve više pitanja nego odgovora.
Autor: D.B.
