U Srbiji se pored krpelja, produžila i sezona komaraca, a na groznicu Zapadnog Nila, koju prenosi naš domaći kuleks pipiens komarac, osetljiviji su ljudi koji su preležali kovid 19, rečeno je u utorak na naučnom skupu u Srpskoj akademiji nauka i umetnosti (SANU).
Skup je nosio naziv "Insekti i krpelji kao prenosioci uzročnika bolesti ljudi i životinja", a učesnici skupa su se osvrnuli na sve vektorske bolesti, posebno na one koje su nam najveća pretnja koje prenose krpelji i komarci.
Zaključeno je da se sezona komaraca produžila, da njihova aktivnost kreće mnogo ranije, kao i da je naš domaći, kućni komarac kuleks pipiens koji prenosi virus Zapadnog nila široko rasprostranjen.
Više od 20 generacija godišnje
Profesor dr Dušan Petrić sa Poljoprivrednog fakulteta Univerziteta u Novom Sadu, naveo je da ovaj komarac stvori više od 20 generacija godišnje i da se one preklapaju, pa ima i larvi i odraslih jedinki, ali da oni ne mogu mnogo da lete, svega nekoliko stotina metara.
On je objasnio i da su tokom praćenja i istraživanja, ustanovili da ženka ovog komarca polaže jaja često na vrlo skrivena mesta koja ni najbolji svetski izvođači ne mogu da nađu.
Foto: Nenad Cakić/JKP Gradska čistoća
Kako je rekao, postoji mogućnost da su ljudi koji su preležali kovid 19 da su osetljiviji na virus Zapadnog Nila.
- Godine 2022. bio je prilično mali broj komaraca, verovatno zbog dobrog suzbijanja, ali je bilo puno humanih slučajeva zaražavanja, što znači da možda ne postoji veza između broja komaraca i zaraženih ljudi virusom Zapadnog nil. Palo mi je na pamet da je to zbog kovida, jer su možda ljudi koji su bili zaraženi kovidom osetljiviji na virus Zapadnog Nila - kazao je prof. dr Petrić.
Prema njegovim rečima, uočeno je i da u periodu prezimljavanja, od oktobra do aprila, što je veća temperatura veća je i frekvencija virusa.
Docent dr Nevenka Pavlović iz Gradskog zavoda za javno zdravlje navela je da je sezona aktivnosti komaraca postala duža.
- Sezona kreće ranije, povećava se i broj uboda - rekla je i ona i dodala da je kuleks pipiens široko rasprostranjen.
Komarci su u Srbiji već počeli da dosađuju, njihova invazivnost tek preti. Kako su za "Blic" rekli iz Zavoda za biocide i medicinsku onkologiju, u narednom periodu očekuje se povećana brojnost kako rečnih, tako i domaćih komaraca.
- Što se komaraca tiče, sasvim je normalno što ih naši sugrađani viđaju u ovo doba godine. Aktuelne vremenske prilike su povoljne za rast, razvoj i reprodukciju kako rečnog tako i domaćeg komarca te se u narednom periodu očekuje povećana aktivnost istih - poručuju u ovom Zavodu.
Virus Zapadnog Nila
Viurs Zapadnog Nila koji može da izazove ozbiljna zdravstvena stanja kod ljudi, obično se kod komaraca dijagnostikuje krajem jula, početkom avgusta.
Ovu groznicu prenosi naš domaći Kuleks pipiens komarac. Prenošenje infekcije na ljude i druge životinje najčešće nastaje ubodom zaraženog komarca.
Foto: JKP Gradska čistoća
Komarci se zaraze prilikom sisanja krvi zaraženih ptica. U retkim slučajevima infekcija može da se prenese putem transfuzije zaražene krvi, transplantacijom tkiva i organa i vertikalno sa majke na dete (transplacentarno i tokom dojenja). Virus Zapadnog Nila se ne prenosi među ljudima putem kontakta, a simptomi bolesti nastaju 3 do 14 dana nakon uboda zaraženog komarca.
Simptomi virusa Zapadnog Nila
Kod oko 80 odsto zaraženih osoba infekcija protiče asimptomatski. Oko 20 odsto inficiranih osoba ima blagu kliničku sliku u vidu groznice, glavobolje, mučnine, povraćanja, ređe se javlja otok limfnih žlezda ili pojava ospe na koži grudi, leđa ili stomaka.
Dijagnoza oboljenja laboratorijski se potvrđuje na osnovu prisustva IgM antitela na virus Zapadnog Nila u serumu i cerebrospinalnoj tečnosti.
Ova infekcija je zvanično prvi put registrovana kod građana u Srbiji krajem jula 2012. godine.
Teža klinička slika se češće javlja kod starijih od 50 godina
Kod jednog obolelog na 150 inficiranih dolazi do razvoja teške kliničke slike sa znacima upale mozga (encefalitis) ili upale moždanica i kičmene moždine (meningitis), odnosno neuroinvazivnog oblika bolesti.
Foto: Pixabay.com
Tada u kliničkoj slici, pored groznice i glavobolje, dolazi do pojave ukočenosti vrata, stupora, dezorijentacije, kome, tremora, konvulzija, mišićne slabosti i paralize. Ovi simptomi mogu da traju nekoliko nedelja, sa mogućim trajnim neurološkim oštećenjima.
Teža klinička slika javlja se češće kod osoba preko 50 godina starosti. Prisutna hronična oboljenja, kao što su imunosupresija, dijabetes i oboljenja kardiovaskularnog sistema, mogu da povećaju rizik za pojavu težeg oblika bolesti.
Preporuke Instituta "Batut" za zaštitu od komaraca - nosite odeću dugih rukava i nogavica, svetle boje. Najbolje je da bude komotna, jer komarci mogu da ubadaju kroz pripijenu odeću - izbegavajte boravak na otvorenom u periodu najintenzivnije aktivnosti komaraca – u sumrak i u zoru - koristite zaštitne mreže protiv komaraca na prozorima, vratima i oko kreveta - ako je moguće, boravite u klimatizovanim prostorima, broj insekata u takvim uslovima značajno je smanjen - izbegavajte područja sa velikim brojem insekata, kao što su šume i močvare - najmanje jednom nedeljno ispraznite vodu iz saksija za cveće, posuda za hranu i vodu za kućne ljubimce, iz kanti, buradi i limenki - uklonite odbačene gume i druge predmete koji mogu da prikupljaju vodu
Autor: Jovana Nerić
